Op een dag ging ik naar Schiermonnikoog om een cursus ‘Levensverhalen schrijven’ te geven. We hadden een avond en drie hele dagen tot onze beschikking. Aan het begin vertelde ik de cursisten mijn eigen visie op autobiografisch schrijven. Het komt neer op aandachtig waarnemen. Kijken en zien. Luisteren. Wanneer je jezelf toestaat om open te zijn en met je aandacht bij je waarnemingen te blijven kun je gaan zien wat er werkelijk is. Dan kijk je dwars door de sluier van je eigen aannames en vooronderstellingen heen. Het gaat er om te beschrijven wat er toen was en nu is. Alle details doen ertoe. Zo brengt schrijven het landschap van je leven in kaart. Patronen, lijnen en verbindingen worden zichtbaar.
Leven in je verhaal
Waarom schrijven we zo graag dagboeken? Waarom lezen we graag verhalen van anderen? Ik denk dat we dat doen om ijkpunten te vinden. Om onszelf in de wereld te plaatsen. De mens is een betekenis-gevend wezen. Wij willen begrijpen, dat zit in onze aard. Schrijven helpt om vol aanwezig te zijn, om bewúst aanwezig te zijn. Als ik met mijn aandacht hier ben, als ik in dit moment blijf, dan ben ik in verbinding. Een enkele keer is het daardoor mogelijk iets van het mysterie van het leven te ervaren. Niet door te denken of erin te geloven, maar door actief gewaar te zijn. Dus, wees opmerkzaam en schrijf. Beschrijf wat er gebeurt. Zo breng je leven in je teksten.
Schrijflust
Na de eerste bijeenkomst wandelde ik naar zee. De duinen waren gegroeid zag ik. Sluipenderwijs en vol stekelig helmgras veroveren ze meter voor meter stroken strand. Ondergronds waaiert een netwerk van taaie wortels. Een wortelraster. Schiermonnikoog ‘wandelt’ van west naar oost, zo las ik in een boek over de Wadden. Aan de ene kant verdwijnt zand en aan de andere kant verschijnt het. Onophoudelijk. Onomkeerbaar. Vanzelf. Zo ook vormen onze verhalen een raster onder ons leven.
Bij een vennetje stond ik stil. De toppen van de dennen aan de overzijde spiegelden zich donker in het gladde vel van het water. Bij het verlaten van het bosje tussen het ven en de weg stak luid kakelend een mannetjesfazant over. Ik kakelde terug en versnelde mijn pas. Ik had zin. We zouden gaan schrijven over ontmoetingen. Over de mensen in het landschap van ons leven. Die ochtend had een van deelnemers me toevertrouwd: ‘Jij wekt mijn schrijflust.’ Een fijne opmerking want precies dát was mijn bedoeling. Ik geniet van de voorovergebogen hoofden en het geluid van de pennen waarmee de deelnemers hun verhalen schrijven. Ik geniet van het luisteren naar wat ze voorlezen, de feedback die ik hen kan geven en van de snelle vorderingen die ze maken. Dat wekt mijn doceerlust. Ik word er scherper van en ‘to the point’. Met onze aandacht tillen we elkaar op, waardoor onze verhalen zuurstof krijgen en tot leven komen.
8 maart internationale vrouwendag
Donderdag 7 maart mag ik weer; dit keer “Het tij in mij” op Vlieland met twaalf vrouwen. Vrijdag de 8e is het internationale vrouwendag. Daarom nu alvast een uitspraak van de Amerikaanse en feministische schrijfster Joan Didion :
We vertellen elkaar verhalen om te leven.
Noot Van Oorsprong: Voel je je na het lezen van dit blog geïnspireerd en heb je misschien zin om zelf te gaan vertellen of schrijven? Rita geeft op 24 april in Groningen de interactive lezing “schrijven als ontdekkingsreis”. Wees welkom!
